Zwangerschapsgordels op de proef gesteld: geen enkele doet wat hij belooft

Mobiliteitsorganisatie Touring heeft daarom deze zwangerschapsgordels getest en komt tot opvallende conclusies:

• Geen van de geteste systemen verhoogde de veiligheid
• Hogere belasting met een zwangerschapsgordel
• Sommige producten breken tijdens de crashtest
  

‹

›

Wie zwanger is, bekommert zich natuurlijk erg om de gezondheid van het ongeboren kind. Veel vrouwen vragen zich af of zijzelf en hun ongeboren kind goed beschermd worden door de standaard autogordel. Of drukt deze bij een ongeluk misschien verkeerd op de buik en brengt hij het kind in gevaar? De vraag of autorijden nog wel veilig is tijdens een zwangerschap, en hoe dat dan moet, krijgt mobiliteitsorganisatie Touring regelmatig.

Fabrikanten van specifieke veiligheidsgordels of gordeladapters voor zwangere personen spelen in op deze ongerustheid. Zij beweren vaak onomwonden dat conventionele autogordels een hoog risico op letsel bij het ongeboren kind met zich meebrengen en dat hun zwangerschapsgordels dit risico kunnen verkleinen. Je vindt ze bij baby-speciaalzaken en in de onlinehandel en zwangerschaps- of ouderschapsmagazines en ook online-fora prijzen ze regelmatig aan.

Om te kunnen vaststellen of deze beweringen correct zijn én om te weten of de gewone autogordel de nodige veiligheidsgaranties biedt voor wie zwanger is, bundelde Touring de krachten met de Duitse zusterclub ADAC voor een reeks verhelderende crashtests.

Wat is een zwangerschapsgordel?

Zwangerschapsgordels of zwangerschapsharnassen zijn ontworpen om de driepuntsgordel onder de buik te brengen en te houden. De producten worden onder verschillende namen verkocht en daarom analyseerde Touring vier verschillende concepten, die allemaal ingrijpen in de loop van de heupgordel.

‹

›

1. Elastische band met drukknopen: De heupgordel wordt tussen de benen in een flap met drukknopen geschoven die aan een dun zitkussen is bevestigd. Het zitkussen wordt op zijn beurt aan de rugleuning van de autozetel vastgemaakt.
2. Gordeladapter met plastic haak: De heupgordel van het voertuig wordt door een plastic haak geleid die zich tussen de benen bevindt. De haak zelf wordt met een gordelband aan de autozetel bevestigd.
3. Gordeladapter met metalen haak: Hetzelfde principe als de gordeladapter met plastic haak, maar dan met een haak uit metaal.
4. Extra gordel: Deze wordt rond het zitkussen van de autozetel getrokken en daaraan vastgemaakt. De heupgordel van de auto wordt dan door een lus van de extra gordel gehaald.

Effect: meer kwaad dan goed!

Om duidelijkheid te krijgen of zwangerschapsgordels enig voordeel hebben, voerden Touring en ADAC vergelijkende crashtests uit. De focus lag op de volgende vragen: Hoe veranderen de zwangerschapsgordels het beschermende effect van de autogordel? Welke belastingen worden uitgeoefend op de dummy met en zonder de gordeladapter? Zijn ze comfortabeler voor zwangere vrouwen?

De evaluatie van de crashtests met dummy's van verschillende grootte laat vooral één ding zien: de extra bevestigingssystemen verminderen de belasting op de baby niet, maar – integendeel – verhogen ze! Bovendien was geen van de geteste gordeladapters bestand tegen de uitgeoefende krachten noch waren ze in staat om de heupgordel bij een botsing in een lagere positie te houden.

In plaats daarvan verslechteren de gordeladapters de omwikkeling van het bekken. De heupgordel zit met andere woorden minder strak. Als gevolg hiervan nemen de gemeten belastingen op borst, buik en bekken toe. En nog geen klein beetje: de versnelling die op de buik en het bekken wordt gemeten, neemt tot wel 30 procent toe vergeleken met de dummy's die in de referentietests met de conventionele driepuntsgordel waren vastgemaakt.

Elementen van hard plastic en metaal die tussen de benen zijn bevestigd, vormen een extra risico op letsel. Bij de crashtests braken de plastic haken, terwijl de metalen haken en de gesp van de extra gordel van onderaf op de buik van de zwangere vrouw drukten.

Een ander nadeel van de zwangerschapsgordels is dat er tot 30 centimeter meer gordellengte nodig is om de veiligheidsgordel vast te maken. De gordel sluit minder goed aan rond het lichaam of de heupen. Dit verhoogt het risico op een botsing met het stuur, omdat bij alle geteste systemen de buik van de dummy verder naar voren beweegt bij een botsing.

Valt er dan niks positiefs te melden over zwangerschapsgordels? Toch wel: mét gordeladapter is een inzittende meer gedwongen om een correcte zithouding aan te nemen en bovendien kan de belasting op hoofd en nek wat lager zijn. Dit komt door een iets andere bewegingsvolgorde van het lichaam. Het weegt echter hoegenaamd niet op tegen de nadelen.

‹

›

Het normale gordelsysteem van de auto werkt goed

Uit de systeemvergelijking blijkt dat de normale autogordel zowel de moeder als het kind goed beschermt bij een ongeval. Je hoeft je dus geen zorgen te maken!

Gordeladapter: goedgekeurd of niet?

Sommige fabrikanten vermelden in hun reclame dat hun gordeladapters of zwangerschapsgordels werden getest in overeenstemming met Verordening 16 van de VN. Deze verordening beschrijft de goedkeuring van veiligheidsgordels en beveiligingssystemen - meestal een combinatie van stoel, gordel en airbag. Omdat de gordeladapters geen op zichzelf staande veiligheidsgordel of een compleet beveiligingssysteem zijn, kunnen deze producten niet worden goedgekeurd in overeenstemming met VN Verordening 16. Er staat dan ook geen goedkeuringsmerk of goedkeuringsnummer op de gordeladapters.

Conclusie: handen af van de extra gordel!

Moet wie zwanger is een extra veiligheidssysteem gebruiken tijdens het autorijden? Het antwoord is ontegensprekelijk neen. De conventionele driepuntsgordel oefent geen druk uit op de baby en hij biedt een veilige bescherming bij een ongeval. Een standaard autogordel vormt dus absoluut geen gevaar voor zwangere vrouwen of voor de ongeboren baby. Zwangerschapsgordels daarentegen zijn hun geld niet waard en verhogen het risico en de uitgeoefende krachten op het lichaam.

Natuurlijk moet de autogordel wel op de juiste manier gedragen worden:

• Met de heupgordel laag onder de buik en strak over het bekken.
• Met de gekruiste gordel tussen de borsten en over de schouder.
• Zonder dikke jas die verhindert dat de gordel nauw rond het lichaam past.

Noteer ook dit:

• In de meeste auto's worden voorin betere beveiligingssystemen geïnstalleerd dan op de achterbank. Voorin verkleinen airbags en veiligheidsgordels met gordelspanners en gordelkrachtbegrenzers het risico op letsel. Daarom zijn passagiers voorin beter beschermd dan passagiers achterin en is een passagiersstoel voorin te verkiezen boven een zitplaats achterin.
• Zwangere vrouwen kunnen de verstelmogelijkheden van het stuurwiel en de zithoogte gebruiken om te voorkomen dat hun buik te dicht bij het stuurwiel komt. Een grotere afstand minimaliseert het risico dat ze de stuurwielrand raken.
• In het derde trimester van de zwangerschap is de buik mogelijks al zo omvangrijk dat deze slechts een kleine afstand tot het stuurwiel heeft en zelfs het rijden kan hinderen. Wanneer ze niet zelf hoeven te rijden, kunnen zwangere vrouwen een comfortabelere en veiligere zitpositie op de passagierszetel vinden.

Hoe werden de crashtests uitgevoerd?

Crashtests op de testslede: Om de invloed van de vier verschillende gordeladapters op de bescherming van het ongeboren kind en de moeder te beoordelen, werden sledetests uitgevoerd met twee dummy's van verschillende grootte:

• Een kleinere dummy, die ongeveer 1,50 m lang is en ongeveer 50 kg weegt, werd uitgerust met een "zwangerschapskit". De zwangerschapskit bestaat uit de buik van een zwangere vrouw uitgerust met twee versnellingssensoren gemonteerd op een embryodummy.
• Een grotere dummy van ongeveer 1,75 meter lang en ongeveer 78 kg zwaar werd uitgerust met een zwangere buik van schuimrubber.

De dummy's werden elk vastgebonden in een voertuigstoel op de testslee met behulp van een driepuntsgordel met gordelspanner en gordelkrachtbegrenzer. De testslee werd vervolgens versneld tot 50 km/u in overeenstemming met de frontale botsproef van Euro NCAP en afgeremd met een vertraging van ongeveer 40 g bij de botsing.

Referentietests met driepuntsgordel (zonder gordeladapter): Als referentie werden tests uitgevoerd met twee dummy's van verschillende grootte, elk vastgemaakt met de conventionele driepuntsgordel.

Tests met twee compacte auto's: Terwijl de bestuurder en voorpassagier meestal beschermd worden tegen verwondingen door airbags aan de voorkant en gordels met gordelspanners en gordelkrachtbegrenzers, zijn de achterste zitplaatsen van de meeste voertuigen alleen uitgerust met conventionele gordels zonder gordelspanners en gordelkrachtbegrenzers.

Om de invloed van airbags en gordelspanners te onderzoeken, werden twee botsproeven uitgevoerd met twee kleine auto's - gebaseerd op de frontale botsproef van Euro NCAP bij een testsnelheid van 50 km/u.

In de referentietest werden drie zwangere dummy's vastgemaakt met de driepuntsgordels van de auto zelf:

• Op de bestuurdersstoel een dummy van ongeveer 1,50 m lang en ongeveer 50 kg zwaar met een "zwangere vrouwenkit".
• Op de passagiersstoel voor en linksachter een dummy van ongeveer 1,75 m lang en ongeveer 78 kg zwaar met een zwangere buik van schuimrubber.

Bij de tweede crashtest werden dezelfde dummy's vastgebonden met verschillende gordeladapters voor zwangere vrouwen:

• Op de bestuurdersstoel een dummy van ongeveer 1,50 m lang en ongeveer 50 kg zwaar met een "zwangere vrouw-kit", vastgemaakt met een gordeladapter met plastic haken
• Op de passagiersstoel, een dummy van ongeveer 1,75 m lang en ongeveer 78 kg zwaar met een zwangere vrouwenbuik van schuimrubber, vastgemaakt met een gordeladapter met metalen haken.
• Op de linker achterbank, de ca. 1,75 m lange en ca. 78 kg zware dummy met een zwangere vrouwenbuik van schuimrubber, vastgemaakt met een gordeladapter met elastische band met drukknopen.

De resultaten in detail per type adapter

Elastische riem met drukknopen:

• Met de gordeladapter is tot tien centimeter meer gordellengte nodig om de dummy vast te gespen dan zonder.
• De gordelspanner van de auto slaagt erin om het grootste deel van deze extra gordelspeling weg te trekken voordat de dummy naar voren beweegt.
• Het hoofd en de heupen van de dummy bewegen ongeveer twee centimeter verder naar voren bij een botsing met de zwangerschapsgordel dan zonder. Het risico om bij een ongeval met de buik de onderste rand van het stuurwiel te raken, neemt iets toe door de gordeladapter.
• Door de iets andere bewegingsvolgorde zijn de gemeten belastingen op het hoofd en de nek vijf tot tien procent lager.

De gordelkrachten zijn tijdens de crashtest zo hoog dat de elastische band van de gordeladapter geen invloed meer heeft op de positie van de gordel. De buik van de dummy wordt in geen enkele test door de gordelband belast - met of zonder de gordeladapter.

Gordeladapter met plastic haak:

• Met de gordeladapter is ongeveer 25 centimeter meer gordel nodig om de dummy vast te maken dan zonder.
• De gordelspanner vermindert de speling van de gordel voordat de dummy naar voren beweegt. De plastic haak vervormt sterk tijdens de test en breekt kort daarna volledig af.
• De buik van de dummy beweegt ongeveer vijf centimeter verder naar voren bij een botsing met de zwangerschapsgordel dan zonder - het risico op contact met het stuurwiel neemt iets toe.
• Door de gewijzigde bewegingsvolgorde zijn de nekkrachten iets lager tijdens de test met de gordeladapter.

Gordeladapter met metalen haak:

• Ongeveer 18 centimeter meer gordelband is nodig om de autogordel vast te maken met de gordeladapter dan zonder.
• De gordelspanner vermindert de gordelspeling voordat de dummy naar voren beweegt.
• De buik van de dummy beweegt ongeveer vijf centimeter verder naar voren bij een botsing met een zwangerschapsgordel dan zonder - het risico op contact met het stuurwiel neemt iets toe.
• De heupgordel wordt tijdens de crashtest zo strak aangetrokken dat de metalen clip van de gordeladapter omhoog in het kruis van de dummy wordt getrokken. Hoewel deze belasting niet kan worden gekwantificeerd door het ontbreken van sensoren op de dummy, is het waarschijnlijk dat de metalen klem verwondingen veroorzaakt aan de buik en genitaliën. Tijdens de botsing van het voertuig scheurt de metalen klem zelfs van zijn bevestigingsband.
• Door de iets andere bewegingsvolgorde zijn de gemeten belastingen op het hoofd en de nek vijf tot tien procent lager.

Extra gordel:

• Er is ongeveer tien centimeter meer riem nodig om de dummy met de extra riem vast te maken dan zonder.
• De gordelspanner vermindert de speling van de gordel voordat de dummy naar voren beweegt. Desondanks schuiven de heupen van de dummy met de extra gordel bij een botsing ongeveer drie centimeter naar voren.
• Het risico om bij een ongeval de onderrand van het stuurwiel met de buik te raken neemt met dit systeem ook iets toe.
• Door de iets andere bewegingsvolgorde zijn de gemeten belastingen op het hoofd en de nek lager.