Hoe bestrijd je verblindende grootlichten?

Klaag jij soms ook over de felle straling van ‘nieuwe’ grootlichten? Dan ben je niet alleen. Dat bleek uit een studie die werd uitgevoerd werd door onze vrienden van de RAC, de Britse automobielclub. Enkele maanden geleden ondervroegen ze 2.000 automobilisten over de nieuwe grootlichten, die vaak uitgerust zijn met led- of ‘light-emitting diode’ technologieën, waar we verder in het artikel meer uitleg over geven. In de enquête gaf 58% van de ondervraagden aan dat de lichtstralen van die ‘moderne’ grootlichten zo verblindend zijn, dat ze zelfs tot een ongevallen kunnen leiden.

Verder heeft de Britse automobielclub onderzoek gedaan naar het effect van die verblinding op de reactietijd en de gemiste afstand. De cijfers zijn onthutsend. De snelheden zijn uitgedrukt in mijl – een vereiste van de RAC – maar ze zijn gemakkelijk om te zetten in km/u … Dit zijn de resultaten:

Uiteraard zijn dat theoretische berekeningen die afhangen van de situatie en de mate van verblinding, maar ze zijn vooral afhankelijk van de bestuurder. De gevoeligheid voor verblinding en het effect verschillen namelijk van persoon tot persoon. Daarnaast bevestigt Benoît Godart van het wegeninstituut Vias dat ook de leeftijd een niet te onderschatten rol speelt …

“Voor bestuurders die een verminderde gezichtsscherpte hebben of moeilijker kleuren en contrast onderscheiden, is het ‘gevaarlijker’ om ’s nachts met de wagen te rijden. Afstanden worden ook minder goed ingeschat. Daarbij komt het verhoogde risico op verblinding door die nieuwe lichten in vergelijking met oudere modellen. Personen ouder dan 50 jaar herstellen bovendien minder snel na die verblinding, waardoor de gemiste afstand groter wordt.”

Hoe die ongewenste situaties aan het stuur vermijden?

• Zorg ervoor dat je voorruit proper is, aan de buiten- maar ook aan de binnenkant, door de vuile ‘laag’ die er vaak op ligt te verwijderen die er vaak op ligt.
• Focus niet op het ‘verblindende’ voertuig dat uit de tegengestelde richting komt. Probeer gewoon naar je eigen rijstrook te kijken.
• Als je achteruitkijkspiegel geen automatische ‘anti-verblindingsmodus’ heeft, verstel je hem beter om geen last te ondervinden van de lichten van de wagen achter je.
• Een regelmatig onderzoek door de oogarts of opticien kan helpen om je zicht te verbeteren.
• Je kan een aangepaste bril – met polariserende glazen – kopen om ’s nachts veiliger met de auto te rijden.

Maar hoe komt het nu dat de nieuwe lichten meer verblinden dan de vorige modellen? De verklaring ligt bij de sterkte en de kleur van de lichtstraal. De eerste schuldigen zijn de gasontladingslampen – of xenonlampen – die twintig jaar geleden op de markt kwamen.

Alles begint met xenon

Eerst werden deze xenonlampen gebruikt voor de duurdere wagens, later werden ze gedemocratiseerd. Simpel uitgelegd werkt een xenonlamp (xenon is een edelgas) net als neonverlichting:

• De peer van de lamp wordt gevuld met xenongas.
• Bij het aansteken van het licht loopt een stroom van 20.000 volt door twee elektroden.
• De lamp springt aan en blijft aan dankzij een lagere stroom.
• Ter vergelijking: een xenonlamp straalt 3.000 lumen uit (de maximale lichtintensiteit), terwijl een halogeenlamp met moeite de helft uitstraalt.
• Het xenongas geeft een blauwachtige schijn aan de lichtstraal.

Het wijdverspreide gebruik van ledlampen

Midden jaren 2000 dook er met led een nieuwe techniek op in de auto-industrie. Wagens uit het hogere marktsegment profiteerden als eerste van deze methode. De andere wagens evolueerden in twee fasen. Eerst werden ledlampen toegepast op de dagrijverlichting – eerder bedoeld om de zichtbaarheid te verbeteren dan om te verlichten – en later op de dim- en grootlichten.

Ledlampen zijn al een jaar of vijf beschikbaar als verlichtingstype. Toch kan zo’n verlichting al snel zo’n 1.000 euro kosten als je wagen er niet standaard mee is uitgerust. De lampen verbruiken minder energie dan halogeenlampen en zijn dubbel zo sterk in vermogen: led verlicht tot wel 300 meter, terwijl gewone lampen tot 150 meter ver kunnen schijnen.

Omdat ook ledlichten een felle witte kleur uitstralen, worden ze net als xenonlichten vaker omschreven als ‘verblindend’ tegenover gewone halogeenlampen.

Intelligente “Matrix” ledverlichting

Sinds het verschijnen van de leds deden nog andere technieken hun intrede. Zoals de "directionele" lichten die je bijvoorbeeld in staat stellen om de zijkanten van de weg intensiever te verlichten, terwijl je tegenliggers gespaard blijven. Zo kan je een voetganger of fietser sneller zien zonder andere weggebruikers te storen. Momenteel is dit echt de beste oplossing om zo min mogelijk te verblinden en toch “ver” te kunnen zien.

Hoe werkt het? In plaats van één enkele bundel per koplamp, bestaat de “Matrix”-versie uit meerdere onafhankelijke segmenten die, afhankelijk van de rijomstandigheden die via de camera bovenin de voorruit gedetecteerd worden (de lichtbron van kruisende of gevolgde voertuigen, de helderheid, de kromming van de weg enzovoort) geleidelijk segment per segment aan- of uitgeschakeld worden.

Laser als de toekomst van de autoverlichting?

Laserlicht is de ultieme revolutie in ledverlichting. Deze verlichting bevat kleine mobiele spiegeltjes die de lichtstralen verspreiden én richten. In tegenstelling tot klassieke lasers zijn deze laserstralen niet schadelijk voor de ogen, aangezien het licht dankzij fluorescerend fosfor wordt omgezet. De lichtstralen worden zo wit en lichtgevend, maar niet verblindend. Het gebruik van laserlichten kan het design van wagens in de toekomst volledig op z’n kop zetten. De diodes van de laser zijn namelijk erg klein: tien micron oftewel honderd keer kleiner dan bij ledverlichting! Hierdoor hebben autobouwers vrij spel om de vorm van de autolichten aan te passen. Maar zo’n vaart loopt het nog niet. In de auto’s die hiermee uitgerust zijn – denk aan de topmodellen van Audi, BMW en Mercedes – betaal je er momenteel nog duizenden euro’s voor.

Verblinding vermijden: goed afgestelde lampen!

Welke verlichting je wagen ook heeft – halogeen of de nieuwste lasersnufjes – de belangrijkste factor is het afstellen van de lampen. Sinds het gebruik van xenonlampen zijn alle systemen in serie uitgerust met een automatische hoekinstelling. Kortom: de grootte en de verdeling van de lading in je wagen hebben geen invloed meer op de stand van je lichten; die blijven altijd in de juiste hoek staan.

En als je auto “slechts” uitgerust is met klassieke halogeen koplampen, hoef je maar één ding te doen: ervoor zorgen dat de koplampen goed afgesteld zijn en dat de lampjes niet doorgebrand zijn. Veiligheid voor alles!