Veilig naar school: tips voor fietsers, voetgangers en autobestuurders

Het schooljaar is weer begonnen, en dat betekent dat kinderen elke dag weer op weg zijn naar en van de school. In dit artikel geven we tips om kinderen veilig te laten fietsen of wandelen, en tips voor autobestuurders om rekening te houden met kinderen in het verkeer.

Hoe gaan onze kinderen naar school? Volgens een recent onderzoek van Vias institute gaan de meeste jonge Walen (37%) en Brusselaars (44%) tussen 10 en 14 jaar te voer naar school.

In Vlaanderen daarentegen is de fiets het meest gebruikte vervoermiddel (28%). In Wallonië verplaatst slechts 3% en in Brussel 10% zich met de fiets. Het openbaar vervoer wordt meer gebruikt door jonge Walen (24%) dan door Brusselaars (17%) en Vlamingen (16%). Ten slotte wordt in Wallonië 25,4% van de kinderen tussen 10 en 14 met de auto naar school gebracht, vergeleken met 15,1% in Brussel en 14,1% in Vlaanderen.

Hoe een kind ook naar school gaat of gebracht wordt, het heeft recht op een veilige omgeving. Daartoe kunnen alle deelnemers aan het verkeer bijdragen.

1. Ga na of je kind de nodige fietsvaardigheden bezit. Kan het achterom kijken en zijn arm uitsteken zonder uit te wijken? Kan het de afstand en snelheid van voertuigen inschatten? Is het zich bewust van mogelijke gevaren in het verkeer?
2. De snelste of kortste weg naar school is niet altijd de veiligste. Zoek daarom de veiligste route, zonder drukke wegen of gevaarlijke kruispunten.
3. Oefen met je kind hoe het kan communiceren met automobilisten. Toon hoe je oogcontact maakt met bestuurders om te zijn dat ze je gezien hebben, en hoe je je arm uitsteekt om aan te duiden waar je naartoe wil.
4. Neem de tijd om de schoolroute samen met je kind te verkennen, bij voorkeur terwijl het zijn rugzak of schooltas draagt. Zelfs als je kind nog op dezelfde school zit als vorig schooljaar, is de verkeerssituatie misschien veranderd. Toon gevaarlijke punten zoals drukke uitritten en kruispunten.
5. Breng je de fiets van je kind naar de fietsenmaker voor een grondige controle, of boek een fietsonderhoud bij je thuis door Touring (niet overal beschikbaar). Laat de remmen, verlichting, en banden nakijken om er zeker van te zijn dat alles in optimale staat verkeert.
6. Een fietshelm is niet verplicht, maar beschermt wel de kwetsbare kinderhersenen bij een ongeval. Kies voor een exemplaar met CE-keurmerk EN-1080 en zorg ervoor dat deze goed past. Een opvallende kleur maakt de helm van ver zichtbaar.
7. Zorg ervoor dat je kind altijd goed zichtbaar is, ongeacht de weersomstandigheden. Een fluorescerend hesje is een eenvoudige maar effectieve investering.
8. De fiets zelf moet goed zichtbaar zijn. Zorg voor werkende fietsverlichting op batterijen; deze blijft ook branden als de fiets stilstaat.
9. Overweeg de aanschaf van een mobiele telefoon of smartphone voor je kind, samen met voldoende belkrediet. Dit kan van pas komen in noodsituaties onderweg of om eenvoudigweg een berichtje naar huis te sturen bij aankomst op school.
10. Kinderen van minder dan 10 jaar mogen altijd met hun fiets op het trottoir of de verhoogde berm rijden. Dit geldt niet voor volwassenen die hen begeleiden: die moeten het fietspad of de rijbaan gebruiken.

Veilig met de step?

De regels voor elektrische steps zijn sinds 1 juli 2022 veranderd. Elektrische steps en gemotoriseerde bewegingsvoertuigen zoals monowheels of elektrische skateboards zijn verboden voor kinderen onder de 16 jaar. Jongere kinderen mogen dus alleen een klassieke, met de voet aangedreven step gebruiken. Daarbij vallen ze onder de regels voor voetgangers en mogen ze op het voetpad rijden.

Vanaf 16 jaar mogen jongeren wel een elektrische step gebruiken. De bestuurders van een gemotoriseerd voortuig worden gelijkgesteld aan fietsers. Ze mogen dus niet op het voetpad rijden.

Het is verboden om passagiers te vervoeren met een elektrische step. Een volwassene mag dus geen kind meenemen op een step.

Veilig te voet naar school: vijf tips

1. Zoek een veilige wandelroute met brede stoepen of bermen en bij voorkeur beschermde oversteekplaatsen. Neem de tijd om de route vooraf met je kind te verkennen en wijs op gevaarlijke verkeerssituaties.
2. Leer oversteken: Jonge kinderen kunnen snel verrast worden door verkeer vanuit verschillende richtingen. Leer je kind om altijd naar alle kanten te kijken bij het oversteken en benadruk dat ze nooit mogen rennen tijdens het oversteken. Als je in de stad woont, leg dan uit dat trams altijd voorrang hebben.
3. Kinderen leren door volwassenen te imiteren. Zorg ervoor dat je altijd het goede voorbeeld geeft door over te steken op een zebrapad als dat er is, en te wachten tot het verkeerslicht op groen staat.
4. Loop aan de kant van de huizen: Leer je kind om op het voetpad aan de kant van de huizen te lopen, maar alert te zijn voor auto's die een garage uitrijden.
5. Zichtbaarheid is cruciaal: Leg je kind uit dat zien niet hetzelfde is als gezien worden. Zorg ervoor dat je kind goed zichtbaar is, vooral in het donker. Lichtgekleurde kleding, reflecterende strips op boekentas of rugzak of een reflecterende jas helpen daarbij.

Veilig met de auto naar school: tien tips

Als autobestuurder is het cruciaal om dubbel voorzichtig te zijn in de buurt van scholen. Hier zijn enkele belangrijke tips om in gedachten te houden als je je eigen kinderen naar school brengt of in de buurt van scholen rijdt.

1. Besef dat jonge kinderen snelheid en remafstand nog niet goed kunnen inschatten. Hun reacties zijn impulsief en soms onvoorspelbaar. Let goed op en vertraag onmiddellijk als je een kind langs de weg opmerkt.
2. Matig je snelheid. In schoolzones geldt sowieso vaak een maximumsnelheid van 30 km/u. Houd je voet boven de rem als je in de buurt van een school komt. Soms moet je plotseling remmen om de veiligheid van kinderen te waarborgen.
3. Hou afstand tot fietsers. Je moet minstens één meter afstand houden wanneer je een fietser passeert. Buiten de bebouwde kom is dat minstens anderhalve meter. Dit geeft de fietser de ruimte om eventueel uit te wijken. Kinderen kunnen namelijk schrikken als een auto hen te dicht nadert.
4. Parkeer niet op dubbel, op vluchtheuvels, op fietspaden of voetpaden, zelfs niet voor een korte stop om je eigen kid. Foutief parkeren creëert gevaarlijke situaties rondom scholen.
5. Zorg ervoor dat zebrapaden te allen tijde vrij blijven en parkeer minstens vijf meter ervandaan.
6. Hou je aan de verkeersregels. Kinderen moeite kunnen hebben met onverwacht en onregelmatig gedrag van volwassenen.
7. Voordat je uitstapt of je passagiers laat uitstappen, kijk goed uit of er geen fietsers aankomen. Vertrouw niet op je spiegels maar kijk effectief over je schouder achterom.
8. Als je rechts afslaat op een kruispunt, onthoud dan dat fietsers die rechtdoor gaan voorrang hebben. Hetzelfde geldt voor voetgangers die de straat oversteken.
9. Rij een bus of tram bij een halte niet voorbij. Kinderen kunnen onverwachts aan de voorkant van het voertuig opduiken terwijl ze de straat oversteken.
10. Wees vergevingsgezind. Kinderen zijn kinderen en maken fouten. Het is aan een volwassen bestuurder om daar rekening mee te houden.