Prioritair voertuig in aantocht: hoe reageren?

Volgens een onderzoek van VIAS dat op 5 juli 2018 werd gepubliceerd, hebben 6 op de 10 Belgen zich tijdens de maand juni 2018 aan de kant moeten zetten om een prioritair voertuig te laten passeren. Het is dus geen bijzondere of uitzonderlijke situatie. Bijna alle bestuurders hebben ze ten minste een keer meegemaakt. Nochtans weet één bestuurder op vier niet hoe te reageren wanneer er een prioritair voertuig aankomt. Erger nog: volgens een onderzoek uit 2017 zijn er elke maand  zes gewonde of zelfs dodelijke verkeersslachtoffers te betreuren bij ongevallen waarbij ook een ambulance betrokken is. Je weet dus maar beter hoe te reageren als er een prioritair voertuig nadert ...

Hoe herken je een prioritair voertuig?

Eerste stap: weten dat je met een prioritair voertuig te maken hebt. Waarschijnlijk denk je nu spontaan aan politievoertuigen of hulpdiensten, maar deze zijn niet altijd prioritair. Ze zijn bovendien niet de enige die prioritair kunnen zijn: anonieme politievoertuigen, gevangenenvervoer, interventievoertuigen van de water-, gas- of elektriciteitsmaatschappij ... kunnen ook prioritair zijn. Dus hoe raak je er nog aan uit?

De regel is eenvoudig: een voertuig met een blauw zwaailicht, waarvan het zwaailicht EN de sirene in werking zijn, is een prioritair voertuig. Enkel het zwaailicht aanzetten volstaat dus niet om als prioritair voertuig te gelden. Zo is wanneer politievoertuigen een geldtransport begeleiden, de transporteur in theorie niet prioritair, aangezien dat voertuig dan geen zwaailicht of sirene gebruikt. Uiteraard passeert de wagen even snel als de prioritaire voertuigen die hem omringen!

Maak rustig de doorgang vrij

Wanneer je de sirene van een prioritair voertuig hoort, ben je verplicht om de doorgang meteen vrij te maken, voorrang te verlenen en indien nodig te stoppen. De meerderheid van de bestuurders geeft aan kalm te blijven in zo’n situatie. Niettemin voelt 8% van hen zich gestresseerd wanneer ze een prioritair voertuig horen naderen. Bij de jongeren zegt zelfs 22% angstig te zijn in dergelijke situatie, tegenover 5% bij de 35-plussers. Weten dat je juist reageert, zal je meer ontspannen maken.

En op de autosnelweg?

Bij een dringende interventie mogen de hulpdiensten die hun sirene en zwaailicht hebben aangezet, op de pechstrook rijden. Dat doen ze echter zelden om niet geblokkeerd te worden door wagens met motorpech, of erger: door wagens die al op de pechstrook rijden! De pechstrook gebruiken is strikt verboden, behalve als een specifieke infrastructuur dat aangeeft.

Eén Belg op zeven denkt dus dat wanneer een prioritair voertuig op de autosnelweg nadert, je de doorgang best links vrijmaakt door naar rechts uit te wijken.

Volgens VIAS is de beste oplossing echter de vorming van een veiligheidsdoorgang. Hou je uiterst rechts als je op de rechterrijstrook rijdt en links als je je op de linkerrijstrook bevindt: zo creëer je een ‘doorgang’ tussen twee rijstroken die prioritaire voertuigen kunnen gebruiken. Dat principe wordt meer toegepast in Vlaanderen (80%) dan in Wallonië (62%) en zal trouwens worden opgenomen in de Wegcode die in 2021 van kracht wordt.

Wat mogen prioritaire voertuigen doen?

Als je voorrang moet verlenen aan een prioritair voertuig, weet dan dat zij ook bepaalde voorrechten hebben. Ze mogen:

• de snelheidsbeperking overschrijden, zelfs in een zone 30;
• door het rood rijden op een kruispunt, op voorwaarde dat ze wel duidelijk stoppen;
• groepen van gebruikers opdelen, zoals rangen, stoeten, deelnemers aan een fietswedstrijd;
• op busstroken rijden of op overrijdbare beddingen.

Toch hebben die voorrechten ook een limiet: zo mogen prioritaire voertuigen geen stopborden of omgekeerde driehoeken negeren, geen eenrichtingsstraat in de verkeerde richting inrijden, niet op het trottoir of het fietspad rijden, geen doorlopende witte lijn overschrijden, niet vergeten de knipperlichten te gebruiken ...